راهنمای خرید تلسکوپ

درباره تفاوت میان تلسکوپ ها و گزینه های مختلف برای خرید، قبلاً هم مقاله ای داشتیم (آبان 88). مقاله حاضر، راهنمای جدیدتری است که به طور خاص نیازهای خریداران تلسکوپ را در نظر گرفته و بهترین مشاوره را به آنها می دهد. با این حال حتی، اگر قصد خرید تلسکوپ ندارید، باز هم از خواندن این مقاله سود خواهید برد _ و چه بسا برای خرید نخستین تلسکوپ خود، عزم تان را جزم کنید!

بازتابی یا شکستی، کدام بهتر است؟

پاسخ آسانی برای این سؤال وجود ندارد. اگر گشودگی دهانه شیئی هر دوی آنها بزرگ باشد، بخش وسیعی از آسمان را پوشش می دهند. در تلسکوپ ها شکستی آکروماتیک، مشکل کج نمایی رنگی وجود دارد، زیرا تمام رنگ های تشکیل دهنده طیف در یک نقطه (کانون) متمرکز نمی شوند. اما عدسی ها واجزای اپتیکی مدرن به طور چشمگیری این تأثیر را کاهش داده اند. تلسکوپ های شکستی آپوکروماتیک گران تر هستند. این نوع از تلسکوپ ها که دارای تصحیح کننده های رنگی هستند، کیفیت تصاویر تولید شده را افزایش داده اند. تلسکوپ های شکستی برای رصد سیارات و ستارگان دوتایی مناسب هستند، در حالی که تلسکوپ های بازتابی که قیمت هایی مناسب تر دارند،دارای دهانه بزرگ تری هستند و برای رصد اجرام عمقی مناسب ترند.

کدام تلسکوپ قابلیت حمل و نقل آسان تری دارد؟

قابلیت حمل ونقل آسان، یکی از مهمترین مواردی است که باید به آن توجه داشت. زیرا اغلب اوقات برای برگزاری یک شب رصدی باید به مکانی تاریک و به دور از آلودگی نوری سفر کرد و به همین دلیل بهتر است از تلسکوپ هایی با قابلیت حمل آسان استفاده کرد. بیشتر تلسکوپ ها شکستی (آکروماتیک و آپوکروماتیک) دارای این مزیت هستند.
غالباً تلسکوپ های بازتابی، حجم بیشتری دارند. پس اگر قابلیت حمل و نقل برای شما مهم است از تلسکوپ های ترکیبی همچون اشمیت کاسگرین یا ماکسوتف کاسگرین استفاده کنید.. در این نوع از تلسکوپ ها برای شکستن مسیر نور در یک لوله بسیار کوچکتر، از ترکیبی از آینه ها وعدسی ها استفاده شده است، و بنابراین حجم آنها کمتر است. حتی شما می توانید یک تلسکوپ 14 اینچی از این نوع را در صندلی عقب خودرو جای دهید. اگر می خواهید با نگاه کردن به جزئیات آسمان شب لذت ببرید، می توانید از تلسکوپ های دابسونی استفاده کنید. حمل این نوع تلسکوپ ها نیز آسان است.

من شنیده ام برای شروع کار بهتر است از دو چشمی ها استفاده کرد آیا این درست است؟

بدون شک یک دوربین دو چشمی برای شروع کار بسیار مناسب است. آنها به سادگی قابل استفاده بوده و میدان دید وسیعی دارند. شما می توانید انواع گوناگونی از اجرام آسمانی همچون اجرام مسیه درخشان، ابرهای ستاره ای ساکن در طول کهکشان راه شیری، دهانه های روی سطح ماه و حتی چهار قمر اصلی مشتری را رصد کنید. مثلا شما با یک دوربین دوچشمی 10×50 می توانید خوشه های ستاره ای مانند خوشه پروین، خوشه کندو و کهکشان هایی مانند کهکشان آندرومدا، M81 و M82 در دب اکبر و سحابی هایی همچون دجاجه، سحابی جبار و سحابی دمبل را رصد کنید.

من تمایل به خرید تلسکوپ با سیستم GOTO دارم. کدامیک برای عکاسی نجومی مناسب تر است: تلسکوپ بازتابی نیوتنی، شکستی یا کاسگرین؟

تلسکوپ های بازتابی برای رصد اجرام عمقی آسمان بسیارمناسب هستند، آنها میدان دید وسیعی دارند. لبه های خارجی عکس غالباً مبهم و تار هستند، که شما می توانید با یک عدسی کماکارکتور بر این مشکل غلبه کنید. در سال های اخیر انواع جدیدی از تلسکوپ های شکستی با کیفیت اپتیکی بالا وارد بازار شده است. این نوع تلسکوپ ها که به دوربین های CCD مجهز شده اند، می توانند تصاویری از نمای نزدیک اجرام عمقی را به خوبی در اختیار ما قرار دهند. برای عکاسی از سیارات باید از طول کانونی بلند استفاده کرد تا قرص سیاره به اندازه کافی بزرگ در فریم ظاهر شود و به اندازه ای درخشان باشد که جزئیات بر روی آن مشخص باشد. با نگاه کردن به عکس های گرفته شده زیبایی از عکاسان نجومی همچون "پیترلورنس" در می یابیم که یک تلسکوپ اشمیت کاسگرین یا ماکسوتف کاسگرین می تواند برای این منظور انتخابی مناسب باشد.

من عینکی هستم، آیا می توان از تلسکوپ استفاده کنم؟

هیچ دلیلی برای این که شما نتوانید از تلسکوپ استفاده کنید وجود ندارد رایج ترین بیماری های چشمی با کانون تلسکوپ درگیر می شوند. بنابراین شما باید کانون تلسکوپ را طوری تنظیم کنید که تصویر تولید شده به خوبی و به طور واضح دیده می شود.

با خرید یک تلسکوپ چه چیزی را به دست می آورید؟

تلسکوپ هایی که امروزه وارد بازار شده اند، معمولاً به همراه یک یا دو عدسی چشمی برای بزرگ نمایی های متفاوت عرضه می شوند. همچنین برخی از تولید کنندگان یک فیلتر ماه و یک عدسی بارلو (برای افزایش بزرگ نمایی چشم ها) را به محصول خود افزایند. در سال های اخیر تولید کنندگان تلسکوپ برای آشنا کردن مبتدیان با آسمان شب، نرم افزارهای نجومی متنوعی را به همراه تلسکوپ های خود عرضه می کنند.

چه پایه‌ای برای تلسکوپ من مناسب است؟

کار کردن با یک تلسکوپ دابسونی با پایه های به همین نام، بسیار ساده است. اخیراً تلسکوپ های دابسونی که وارد بازار شده اند مجهز به سیستم GOTO هستند، بنابراین اجرام آسمانی با این نوع تلسکوپ ها و سیاحت در آسمان بسیار آسان تر و لذت بخش تر شده است.
اگر شما قصد دارید عکاسی نجومی انجام دهید، بهتر است از پایه های محکم با استقرار استوایی استفاده کنید.

تلسکوپ های مجهز به سیستم GOTO بهتر است یا دستی؟

برخی رصدگران، تلسکوپ های مجهز به سیستم GOTO را رد می کنند؛ چرا که آنها معتقدند بخشی از لذت رصدهای نجومی، ردیابی اجرام اجرام آسمانی با استفاده از نمودارهای ستاره ای و تنظیم دستی تلسکوپ به وضعیت دلخواه است. همچنین دلایل شخصی زیادی برای استفاده از این تلسکوپ های دستی وجود دارد، از جمله این که شما به سرعت، دانش خود را در مورد آسمان افزایش می دهید و زمانی که در کنار دوستان خود، تلسکوپ را به سمت نقطه دور دستی نشانه می روید، قطعا شما را تحسین خواهند کرد.
اما سیستم GO TO سرعت کار را افزایش می دهد. در حقیقت شما با استفاده از این سیستم می توانید تعداد اجرام رصدی خود را در طول یک برنامه رصدی افزایش دهید.
شما کدام یک را انتخاب می کنید؟ تمایل دارید با استفاده از چارت های ستاره ای، تک تک این اجرام را به طور دستی بیابید یا دوست دارید در طول یک شب، اجرام زیادی را تا حد ممکن رصد کنید؟

آیا می توانم از هر تلسکوپی برای مشاهده سیارات و اجرام عمقی مانند کهکشان ها و سحابی ها استفاده کنم؟

همه تلسکوپ ها محدوده ای از اجرام آسمانی، از سیارات گرفته تا کهکشان ها را به شما نشان می دهند، اما برخی از آنها نماهایی بهتر ازسیارات و جزئیات قمرهای آنها را به نمایش می گذارند، در حالی که بعضی دیگر اجرام عمقی را بهتر نمایش می دهند. اگر شما تمایل به رصد سیارات و ستارگان دوتایی دارید، باید از تلسکوپ های با طول کانونی بلند استفاده کنید. یک تلسکوپ بازتابی با طول کانونی یا تلسکوپ شکستی آکروماتیک و اگر بودجه شما اجازه می دهد، یک تلسکوپ شکستی آپوکروماتیک یا ماکسوتف _ کاسگرین، می توانند برای این منظور مناسب باشند. هرچه طول موج طول کانونی بیشتر باشد، بزرگ نمایی افزایش خواهد یافت. مثلا یک عدسی چشمی 25 میلی متری در تلسکوپی با فاصله کانونی 500 میلی متر، بزرگ نمایی 20 برابر بار به شما می دهد، در حالی که همان چشمی در تلسکوپی با فاصله کانونی 1000 میلی متر، بزرگ نمایی 40 برابر یا بیشتر را در اختیار شما قرار می دهد.
تلسکوپ های بازتابی نیوتنی و شکستی هایی که فاصله کانونی کوتاه دارند، برای رصد اجرام عمقی آسمان مانند کهکشان ها و سحابی ها مناسب اند.
منبع: دانشمند شماره 569